Η αγορά προϊόντων με οικολογική σήμανση είναι επιθυμία πολλών – αλλά πόσο εύκολη είναι στην πράξη; Τα ευρήματα της νέας έκθεσης[1] που δημοσιεύτηκε σήμερα από Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB), αποδεικνύει ότι οι καταναλωτές δεν έχουν ισάξια πρόσβαση σε προϊόντα με οικολογική σήμανση @EU_Ecolabel τα οποία εμφανίζονται κατά 9% έως 27% φθηνότερα από τα συμβατικά.
Στην έρευνα συμμετείχαν οργανώσεις καταναλωτών από 13 χώρες της ΕΕ[2], μεταξύ των οποίων και ο Κυπριακός Σύνδεσμος Καταναλωτών (ΚΣΚ), όπου και προέβηκαν σε έλεγχο και αξιολόγηση της διαθεσιμότητας και τις τιμής προϊόντων που φέρουν την οικολογική σήμανση της ΕΕ – EU Ecolabel[3] – και τρεις αντίστοιχες εθνικές και περιφερειακές πιστοποιήσεις[4]. Αυτές οι πιστοποιήσεις εγγυώνται προϊόντα με χαμηλότερες περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις σε όλο τον κύκλο ζωής τους – από τον σχεδιασμό και την παραγωγή, μέχρι τη χρήση, την ανακύκλωση και την απόρριψη.
Στην ευρωπαϊκή έκθεση καταγράφονται σημαντικά ευρήματα σε όλη την Ευρώπη ως είναι:
● Προσιτότητα τιμής: Στις περισσότερες χώρες, τα προϊόντα με οικολογική σήμανση είναι κατά μέσο όρο 9% έως 27% φθηνότερα από τα συμβατικά[5].
● Διαθεσιμότητα: Η πρόσβαση σε οικολογικά προϊόντα διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα — από 80% των προϊόντων με οικολογική σήμανση στη Δανία, έως μόλις 2% σε Κύπρο και Ελλάδα. Συνολικά, η αγορά βιώσιμων προϊόντων είναι πολύ ευκολότερη στη Σκανδιναβία σε σχέση με άλλες περιοχές της Ευρώπης.
Η Miriam Thiemann, Υπεύθυνη Πολιτικής για τη Βιώσιμη Κατανάλωση στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB) και την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC), δήλωσε ότι:
«Τα σούπερ μάρκετ παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα με οικολογική σήμανση είναι διαθέσιμα, ορατά και προσιτά στους καταναλωτές. Ήρθε η ώρα οι λιανέμποροι να αναλάβουν δράση και να κάνουν τη βιώσιμη επιλογή την εύκολη επιλογή, παντού στην Ευρώπη.»
Εκ μέρους του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, η Νομική Λειτουργός του Συνδέσμου, Βιργινία Χρήστου, δήλωσε ότι:
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καταναλωτές επιθυμούν να ψωνίζουν με βιώσιμο τρόπο, αλλά αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Η ανεξέλεγκτη χρήση παραπλανητικών «πράσινων» ισχυρισμών προκαλεί σύγχυση και μειώνει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών σε όλη την Ευρώπη.»
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τρία στα τέσσερα προϊόντα στην αγορά της Ε.Ε. φέρουν έναν πράσινο ισχυρισμό, αλλά πάνω από τα μισά είναι παραπλανητικά, ατεκμηρίωτα ή ανακριβή[6]. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ισχυρές πιστοποιήσεις όπως το EU Ecolabel παίζουν κρίσιμο ρόλο, βοηθώντας τους καταναλωτές να εντοπίζουν άμεσα τα πιο υγιεινά και βιώσιμα προϊόντα[7].
Η έκθεση δημοσιεύεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούν το μέλλον της Οδηγίας για τους Πράσινους Ισχυρισμούς – ενός νομοθετικού πλαισίου που έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο του greenwashing, θέτοντας αυστηρούς κανόνες για τις εταιρείες ώστε να τεκμηριώνουν και να επικοινωνούν με ακρίβεια τους περιβαλλοντικούς τους ισχυρισμούς[8]. Ωστόσο, εν μέσω αυξανόμενων πιέσεων για απορρύθμιση, οι διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει, θέτοντας σε κίνδυνο δύο χρόνια προόδου και εντείνοντας τις ανησυχίες ότι η νομοθεσία μπορεί να αποδυναμωθεί ή να εγκαταλειφθεί πλήρως.
[1] https://eeb.org/wp-content/uploads/2025/10/Report_Searching-for-Ecolabels_2025.pdf
[2] Το Mystery Shopping πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο, Κύπρος, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Σλοβενία. Η έρευνα επικεντρώθηκε στα εξής προϊόντα: χαρτί υγείας, λοσιόν σώματος, πάνες και καθαριστικά γενικής χρήσης.
[3] Το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Ecolabel) αποτελεί το πανευρωπαϊκό εθελοντικό σήμα περιβαλλοντικής αριστείας για μη διατροφικά προϊόντα και υπηρεσίες. Τελεί υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από την ίδρυσή του το 1992, το EU Ecolabel διαθέτει περισσότερα από τριάντα έτη εμπειρίας στην αναγνώριση και επιβράβευση επιχειρήσεων που διακρίνονται για την περιβαλλοντική και ποιοτική υπεροχή των προϊόντων τους. Το σήμα αυτό βασίζεται σε αυστηρά κριτήρια που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος — από την παραγωγή έως την απόρριψη — και καθορίζονται σε συνεργασία με περιβαλλοντικούς και καταναλωτικούς φορείς.
Οι καταναλωτές μπορούν να εντοπίσουν το EU Ecolabel σε ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών, όπως απορρυπαντικά, χρώματα, προϊόντα χαρτιού, υφάσματα, καλλυντικά, καθώς και σε τουριστικές υπηρεσίες όπως ξενοδοχεία και οργανωμένους χώρους κατασκήνωσης. https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/eu-ecolabel_en
[4] Παράλληλα με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Ecolabel), εξετάστηκαν επίσης τα ακόλουθα οικολογικά σήματα: το Σκανδιναβικό Nordic Swan, το Γερμανικό Blue Angel (Μπλε Άγγελος), και το Αυστριακό Οικολογικό Σήμα (Austrian Ecolabel).
[5] Στο Βέλγιο, την Κύπρο, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία και την Πορτογαλία, τα προϊόντα με οικολογικό σήμα είναι κατά μέσο όρο φθηνότερα κατά 9% έως 27% σε σύγκριση με αντίστοιχα προϊόντα χωρίς οικολογική πιστοποίηση. Στη Γαλλία, η διαφορά τιμής είναι σχεδόν μηδενική.Μόνο στη Σλοβενία και τη Σλοβακία οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν σημαντικά υψηλότερη τιμή για την πιο «πράσινη» επιλογή. Όταν οι τιμές είναι ανταγωνιστικές, αυτό οφείλεται συχνά στο γεγονός ότι το σουπερμάρκετ έχει πιστοποιήσει προϊόν ιδιωτικής ετικέτας με οικολογικό σήμα και το διαθέτει σε χαμηλή τιμή.
[6] https://www.beuc.eu/press-releases/green-ads-confusing-according-new-consumer-survey-eu-rules-needed
[7] https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/green-claims_en
[8] https://eeb.org/dont-scrap-green-claims-directive-ngos-say/
